تكنولوژي همواره رفاه و آسايش مادي براي انسان را به ارمغان آورده است. اگر تكنولوژي و اثرات آن از زندگي ما برچيده شود آنگاه سطح زندگي به زمان انسان هاي نخستين باز خواهد گشت. حال كه به اهميت تكنولوژي در زندگي بشر پي برديم بايد اعتراف نمود كه بنيادي ترين بخش آن اندازه گيري است. اگر اندازه قطعات يك ماشين، مشخص نباشد هيچ ماشيني قادر به كار نخواهد بود. براي توليد يك قطعه، اولين سوال در مورد اندازه آن است.
نقش اندازه گيري در تمام صنايع مشهود است و نمي توان اهميت آن را انكار كرد. در برخي از صنايع اهميت اندازه گيري بيشتر بوده و از حساسيت ويژه اي برخوردار است. صنايع سازنده قطعات و ماشين ها اين جمله را تاييد مي كنند. هر چه تكنولوژي پيشرفته تر و پيچيده تر باشد، اهميت اندازه گيري در آن به مراتب حساس تر و حائز اهميت تر خواهد بود.
تاريخچه اندازه گيري
مي توان تاريخچه علم اندازه گيري در جهان را با ظهور كشاورزي تخمين زد. مساحت و ابعاد زمين از با اهميت ترين بخش كشاورزي است كه همه اقدامات بايد بر طبق مقدار اندازه زمين برآورد شود. ساختمان سازي، صنايع ساخت ماشين هم از جمله علوم نيازمند اندازه گيري بعد از كشاورزي بوده اند.
قديمي ترين مدارك و شواهد تاريخي در خصوص علم اندازه گيري به اهرام ثلاثه مصر برمي گردد. تحقيقات زيادي در مورد آن انجام و حقايق فراوني فاش شد. از ديرباز تاكنون براي اندازه گيري از ابزارهاي مختلفي استفاده شده است كه همگي در دسترس بشر بوده اند. متيو لاسكي، باني اندازه گيري نوين است. اندازه گيري فرايندي است كه بر طبق آن كميت فيزيكي مثل طول، وزن و ... تعيين مي شود. ويژگي هاي فيزيكي همچون زمان، درجه حرارت، انرژي، سرعت و مسافت را مي توان به كمك ابزارهاي اندازه گيري مناسب برآورد كرد.
دقت اندازه گيري
اندازه گيري طول يكي از اندازه گيري هاست. وجب يا پهناي چهار انگشت از جمله واحدهاي اندازه گيري است كه بشر براي اندازه گيري طول اعضاي بدن از آن استفاده كرده است. اين مقياس ها به مرور و پس از گذشت سال ها تغيير و تكامل يافته و مشكلات عديده اي را در بين ملل و اقوام مختلف پديد آورده است. سيستم هاي مختلفي براي اندازه گيري وجود دارد.
يكي از موارد قابل توجه و حائز اهميت در اندازه گيري، دقت است. در گذشته از وسايل و ابزارهاي سنتي براي سنجش استفاده مي شد. با توجه به مشكلات زيادي كه تفاوت در اندازه گيري بوجود آورد، دانشمندان سراسر دنيا در جلسات بين المللي بر آن شدند تا راه چاره اي براي رفع اين مشكل بيابند. از اينرو موافقت كردند كه از كميت هايي همچون متر، سانتي متر، درجه و ... استفاده كنند .
دقت در اندازه گيري از اصول مهم اندازه گيري است كه خود لازمه شناخت وسايل و ابزار اندازه گيري است. اندازه گيري اي كه در آن دقت لازم به عمل نيايد هيچ نقشي در توليدات صنعتي نخواهد داشت. هرچه دراندازه گيري قطعات بيشتر دقت شود كيفيت وكارايي آنها نيز تا حد چشمگيري افزايش خواهد يافت.
كشورهاي پيشرو در توليد ابزارهاي اندازه گيري
ژاپن بيرقدار ساخت ابزارهاي دقيق اندازه گيري در دنياست. اين كشور توانسته است گوي رقابت را در توليد دقيق ترين و بهترين سيستم هاي اندازه گيري از ديگر كشورها بربايد. اتريش نيز يكي ديگر از كشورهاي پيشتاز در اين صنعت مي باشد كه برندهاي بسيار با كيفيت و گرانمايه اي را توليد كرده است. اينسايز و آكاد از جمله برندهاي اتريشي هستند كه تحت ليسانس اتريش در چين توليد مي شوند.
موارد قابل اندازه گيري
همه بخش هاي صنعت از ابزارآلات اندازه گيري مختلف استفاده مي كنند كه جزء ضروريات به شمار مي آيند. موارد بسيار متعددي همچون نيرو، عمق، سختي، رطوبت، ضخامت، دما و ... بوسيله اين ابزار كنترل و اندازه گيري مي شوند. اين فاكتورها به ترتيب توسط نيروسنج، عمق سنج، سختي سنج، رطوبت سنج، ضخامت سنج و دماسنج اندازه گرفته مي شوند.
ابزار دقيق چيست؟
مقادير واحدهاي اندازه گيري در اين ابزارآلات بسيار كوچك است. اين امر سبب شده است كه به اين تجهيزات ابزار دقيق گفته شود. مشهورترين و پركاربردترين ابزارهاي دقيق اندازه گيري عبارتند از:
- ميكرومتر
- كوليس
- ساعت انديكاتور
- گونيا
- تراز و ...
كه در هر كارگاه صنعتي از آنها استفاده مي شود.
انواع ابزارهاي اندازه گيري
در صنايع و سيستم هاي توليدي مختلف لازم است فاكتورها و عوامل مختلف موجود در محيط كار تحت كنترل بوده و قابليت اندازه گيري داشته باشند. ابزار اندازه گيري وسيله اي است كه براي اندازه گيري مورد استفاده قرار مي گيرد. از جمله اين ابزارها مي توان به ميكرومتر، خط كش، كوليس و .... اشاره نمود.